Opnieuw discussie rond openbaar domein en onderhoudsplicht gemeente Beernem

14 April 2009

Bewoners van een deel van de Hooiestraat klagen al jaren steen en been over de slechte toestand van het wegdek. Waar ze wonen is de weg niet geasfalteerd, maar verhard. Tot hun groot ongenoegen zit de weg vol diepe putten (soms 30cm diep) waardoor ze nagenoeg onberijdbaar geworden is. De landbouwvoertuigen die er moeten passeren zorgen er bovendien voor dat de weg in nog slechtere staat geraakt. De bewoners vinden het niet kunnen dat het gemeentebestuur halsstarrig weigert een vinger uit te steken om het wegdek te repareren. Hoewel alle elementen haar standpunt tegenspreken, blijft ze erbij dat dit een zuivere privéweg is, die ze niet moet onderhouden. In haar standpunt verwijst het gemeentebestuur ondermeer naar de Atlas der Buurtwegen, een referentiewerk daterend van 1841, waar alle kleine wegen met een openbaar karakter op aangeduid staan. "Dit deel van de Hooiestraat is er niet op terug te vinden", aldus het gemeentebestuur, " en dus is het geen openbare weg". De bewoners herinneren zich evenwel nog heel goed dat inwoners langs de Fortstraat enkele jaren geleden probleemloos konden bekomen dat het verharde deel van deze straat geasfalteerd werd, ook al kwam dit deel eveneens niet voor op deze Atlas en stond in het Mobiliteitsplan ingeschreven dat deze straat autoluw moest worden. "Het gemeentebestuur voert een politiek van 2 maten en 2 gewichten", aldus de bewoners van de Hooiestraat. "Het hangt ervan af wie het vraagt."Na fel aandringen van enkele ontevreden bewoners is de gemeente wel bereid om een (lange) procedure te starten die moet leiden naar de eventuele erkenning van het openbaar karakter van deze straat. "Totaal overbodig", aldus de bewoners, "want dit is overduidelijk een privéweg met openbaar karakter- dat staat zelfs letterlijk zo op een bouwvergunning die de gemeente zelf heeft uitgereikt- en dus is de gemeente onderhoudsplichtig." De inwoners vrezen bovendien dat de gemeente hiermee de zaak op de lange baan wil schuiven en ze nog jarenlang met een moeilijk berijdbare weg opgescheept zullen zitten.

De wetgeving is over dit soort wegen (privéwegen met openbaar karakter) nochtans zeer duidelijk: zelfs als het een weg betreft met privébedding, maar toegankelijk voor iedereen, dan heeft deze weg een openbaar karakter en staat de overheid in voor het beheer (onderhoud, enz) van deze weg. In dit geval is het de gemeente die het wegdek moet herstellen en onderhouden, aldus artikel 135 §2 van de gemeentewet. Het is daarbij zelfs niet belangrijk of de weg naar één woning loopt, of doodloopt, enz. volgens de rechtspraak. De aanwezigheid van b.v. verkeersborden, openbare verlichting, enz. bewijst ontegensprekelijk het openbaar karakter van een weg. De gemeente heeft het recht en de plicht om deze wegen op eigen kosten te onderhouden en in te richten. De gemeente kan ze verharden, er riolering, waterleiding, gas en elektriciteit aanleggen en er straatverlichting, verkeerssignalisatie en straatnaamborden plaatsen.

De gemeente moet er ook zorgen voor de veiligheid van het verkeer. De gemeente draagt er de burgerlijke aansprakelijkheid op grond van artikel 1382 en artikel 1383 B.W. Zij dient er ook te zorgen voor de toepassing van de wetten op de politie van het wegverkeer.

En alle, maar dan ook àlle argumenten wijzen op het openbaar karakter van deze verharde weg:

  • Volgens de oudere buurtbewoners is deze aardeweg al van oudsher in gebruik als doorgangsweg naar de Waterstraat. De weg is dus voor iedereen toegankelijk, er staat nergens een bord met 'private weg'.
  • Naast de persoonlijke getuigenissen van deze mensen, getuigen hiervan o.a. ook een ondergrondse hoogspanningsleiding, oude militaire wegmarkeringen onder het maaiveld en een recent ontmantelde oude luchtleiding van het elektriciteitsnet.
  • De weg heeft een naam, er staat een straatnaambord, er staan verkeersborden en een verlichtingspaal. Op het straatnaambord staan bovendien duidelijk de huisnummers 32-35 vermeld.
  • In totaal maken 13 bewoners/eigenaars/pachters frequent gebruik van deze aardeweg. De omwonenden hebben hiervan trouwens een inventaris liggen. Deze weg is dus publiek toegankelijk en noodzakelijk.
  • Bovendien wordt deze weg tot op vandaag intensief gebruikt door wandelaars en fietsers als verkeersarme verbinding tussen de fietsweg langs het kanaal Gent ? Zeebrugge en het Bulskampveld, dit in zoverre zij zich niet laten ontmoedigen door wat "ruw terrein" .
  • Het gedeelte van de aardeweg vanaf de geasfalteerde Hooiestraat tot aan huisnummer 34, werd reeds jaar en dag door de gemeente onderhouden, in die zin dat tweemaal per jaar de kuilen werden opgevuld met fijne steenslag. Deze onderhoudswerken werden vorig jaar stilgelegd waardoor nu ook dit gedeelte van de weg in bijzonder slechte staat verkeert.
  • Ten slotte bestaan er diverse officiële documenten die het openbaar karakter van de dit gedeelte van de Hooiestraat bevestigen, ook, zoals reeds gezegd, documenten door de gemeente zelf verstrekt!

Groen! stelt opnieuw vast dat het gemeentebestuur het steeds weer moeilijk blijft hebben met haar onderhoudsplicht ten aanzien van openbaar domein en openbare wegen. We verwijzen daarbij ondermeer naar onze tussenkomst in de gemeenteraad van 18 november 2008 over het gebrek aan onderhoud van het openbaar domein langs de Olmenstraat. Wil ze besparen op personeelskosten en materiaal? En vindt ze dat de bewoners hiervoor maar moeten opdraaien? We begrijpen het niet goed, maar vinden het in elk geval onaanvaardbaar dat de gemeente haar verantwoordelijkheid steeds weer wil ontlopen. Tergend is daarbij dat het gemeentebestuur een politiek 'à la tête du client' voert. Bewoners van de Fortstraat konden indertijd heel snel bereiken dat hun straat geasfalteerd werd, ook al was dit in totale tegenspraak met wat de gemeente in haar Mobiliteitsplan had ingeschreven. Maar de bewoners van de Hooiestraat zijn blijkbaar van een andere categorie, want voor hen wordt een heel lange procedure uitgedokterd waarvan de uitkomst bovendien onzeker is.